Als je moe bent dan ga je naar bed om te slapen. Na een goede nachtrust sta je uitgerust weer op en kun je er weer volop tegenaan. Dat is de simpele oplossing. Maar wat nu als je moe bent maar toch de slaap niet kunt vatten? Dat kan heel frustrerend zijn. Zeker als dat niet kunnen slapen langer duurt dan één nacht.
Iedereen heeft wel eens een slapeloze nacht, maar als je de ene na de andere nacht niet in slaap kunt vallen dan kan dat verstrekkende gevolgen hebben. Het leidt er vaak toe dat je vermoeid op je werk komt en problemen krijgt met concentratie. Dit kan leiden tot fouten maken en onveilige situaties. Het is dus zaak om het probleem van niet kunnen slapen tijdig te onderkennen en er iets aan te doen.
In dit artikel zullen we wat dieper ingaan hierop. Waardoor ben je moe, en wat kan je eraan doen om toch te kunnen slapen?
Verschillende soorten van vermoeidheid
Je kunt door verschillende oorzaken vermoeid zijn. De symptomen zijn vaak wel hetzelfde. Je bent tot niets of weinig in staat en alles is je eigenlijk te veel. Mensen mogen niet aan je hoofd zeuren, en dat zeuren doen ze al snel, soms alleen al door te vragen of je iets wilt drinken of eten.
Op je werk kun je geen lastige klanten of in jouw ogen zeurende collega’s verdragen. Je bent moe, gewoon doodmoe. Maar een nacht goed slapen, dat lukt je niet. Het is allereerst belangrijk om erachter te komen wat de oorzaak van de vermoeidheid is.
We maken onderscheid tussen drie verschillende vermoeidheden.
1. Mentale vermoeidheid
Als je te veel hooi op je vork neemt of als er te veel van je wordt verwacht kun je te maken krijgen met mentale vermoeidheid.
Wanneer je voortdurend op de toppen van je kunnen moet presteren dan kan dat ertoe leiden dat je uitgeput raakt. Je ligt vaak ’s nachts te piekeren hoe je die opdracht op je werk voor elkaar moet krijgen want eigenlijk is het werk dat je moet doen te ingewikkeld of de hoeveelheid werk is te veel.
Ook bij het volgen van een opleiding kan mentale vermoeidheid een rol spelen. Als je de lesstof niet kunt bevatten omdat deze boven je pet gaat kan dat ertoe leiden dat je er steeds meer moeite mee krijgt om nog kennis op te nemen.
2. Lichamelijke vermoeidheid
Lichamelijke vermoeidheid treedt op als je fysiek te veel van jezelf vergt. Vaak treedt dit op in combinatie met mentale vermoeidheid. Als je prestaties moet leveren die te veel fysieke inspanning eisen dan kan dit lichamelijke vermoeidheid veroorzaken.
Als die vermoeidheid ernstige vormen aanneemt kan het ervoor zorgen dat je zo oververmoeid raakt dat je niet kunt slapen en dus niet uitrust. Dan ontstaat een vicieuze cirkel van lichamelijke vermoeidheid die steeds erger wordt en slapeloosheid die ervoor zorgt dat je niet kunt uitrusten.
De enige oplossing is op de rem trappen en langere tijd rust nemen of in ieder geval de lichamelijke inspanningen drastisch verminderen.
3. Emotionele vermoeidheid
Emotionele vermoeidheid kan verschillende oorzaken hebben. Het kan optreden als je emotioneel onder zware druk staat. Dit kan worden veroorzaakt door grote zorgen. Bijvoorbeeld vanwege gezondheidsproblemen van jezelf of van een dierbare.
Maar ook relatieproblemen kunnen leiden tot emotionele vermoeidheid. Als je door je partner wordt mishandeld kan dit leiden tot slapeloze nachten. Mishandeling kan zowel lichamelijk als geestelijk zijn. Ook chantage of bedreiging kan leiden tot emotionele vermoeidheid.
Belang van diepe slaap en de REM slaap
Een goede nachtrust is niet alleen prettig. Het is heel belangrijk voor je lichaam. ’s Nachts herstelt je lichaam van de inspanningen van de dag en worden afvalstoffen opgeruimd. Tijdens de slaap treden, zoals je misschien wel weet, verschillende fasen op.
Eén daarvan is de diepe slaap. Als je in diepe slaap bent is je lichaam bezig met het herstellen van spieren en weefsels door de aanmaak van nieuwe cellen. Ook wordt nieuwe energie aangemaakt zodat je ’s morgens uitgerust wakker wordt.
Na de diepe slaap volgt de REM-slaap. Dit is de periode waarin je droomt. Je hersenen zijn bezig om gebeurtenissen en informatie van de vorige dag te verwerken. Deze slaapfase wordt REM-slaap genoemd omdat je ogen, hoewel gesloten, in deze fase snel heen en weer bewegen. REM staat voor Rapid Eye Movement. De gelijknamige band uit de VS dankt zijn naam overigens ook aan deze afkorting, maar dat terzijde.
Gedurende de nacht worden diepe slaap en REM slaap afgewisseld. Daarom kan het gebeuren dat je je niet herinnert waar je de afgelopen nacht over hebt gedroomd. Dit lukt alleen wanneer je na je REM slaap daadwerkelijk wakker wordt.
Wat kun je doen als je niet goed kunt slapen?
Als je regelmatig nachten wakker ligt dan zijn er gelukkig wel een paar dingen die je kunt doen om ervoor te zorgen dat je weer kunt genieten van een gezonde nachtrust. Deze tips helpen natuurlijk niet altijd maar ze zijn het proberen waard.
1. Een gezonde slaapkamer en een goed bed
In de slaapkamer is het bij voorkeur niet te warm. Een temperatuur van 15-17 graden is ideaal. Dat is tijdens tropennachten in de zomer niet altijd haalbaar, maar draai in ieder geval de verwarming in je slaapkamer bij voorkeur niet open.
Het raam het hele jaar door op een kier openzetten is goed. Hierdoor stroomt er voortdurend frisse lucht naar binnen. Een goed bed is minstens zo belangrijk en dan met name een goede matras. Een matras moet je lichaam goed ondersteunen. Als je een nieuwe matras gaat kopen, laat je dan adviseren door iemand die er verstand van heeft. Wat een goede matras is hangt af van je lichaamsbouw en je favoriete slaaphouding. Zo zijn er matrassen voor zware mensen of voor zijslapers.
2. Leg je smartphone op tijd weg
Moderne smartphones zijn beter toegerust, maar de kans bestaat dat jouw telefoon of je tablet nog het bekende blauwe licht uitstraalt. Dit houdt je wakker. Modellen met nieuwere software schakelen later op de avond over naar geel licht, dit heeft minder schadelijke invloed.
Maar los daarvan is het een goede gewoonte om minstens een half uur voor je gaat slapen niet meer intensief op je telefoon te gaan zitten turen. En doe vooral geen spelletjes met snel wisselende schermen. Dit activeert je hersenen en die moeten nu juist in rust komen om de slaap goed te kunnen vatten.
3. Geen koffie en geen alcohol
Het zijn waarschijnlijk open deuren, maar drink kort voor je gaat slapen geen koffie met cafeïne. Vergeet daarbij ook niet dat veel theesoorten ook nog cafeïne bevatten. Een glas warme melk met honing is wel een goed idee. Ook alcohol vlak voor het slapengaan is geen goed idee.
Het bekende ‘slaapmutsje’ zal er soms wel voor zorgen dat je sneller in slaap valt. Maar alcohol zorgt ervoor dat je minder diep slaapt en dus des te sneller weer wakker wordt. Je merkt het ’s nachts misschien niet, maar je slaap wordt wel van mindere kwaliteit. En dat merk je overdag wel.
4. Seks kan helpen om goed te slapen
Ook een open deur, maar vaak wel waar: seks voordat je gaat slapen zorgt voor een goede nachtrust. Zeker als je tijdens het vrijen een hoogtepunt bereikt zorgt dat ervoor dat je lichaam daarna heerlijk ontspant en dat is natuurlijk bevorderlijk voor een goede nachtrust. Als je geen zin hebt in seks dan is een warme douche ook een optie. Ook dat werkt namelijk ontspannend en zorgt ervoor dat je gemakkelijker in slaap valt.
5. Slaapmiddelen van de dokter
Huisartsen zijn zeer terughoudend met het voorschrijven van slaapmiddelen. Dat is niet zo vreemd. Deze medicatie is zeer verslavend. Zelfs als je maar kort dit soort middelen gebruikt kun je er al verslaafd aan raken. Daarom worden ze alleen voor korte tijd voorgeschreven en in een zo laag mogelijke dosering. De huisarts zal bij klachten over slapeloosheid het gesprek met de patiënt aangaan.
De oorzaak van de slapeloosheid moet worden aangepakt en niet alleen het simpele feit van niet kunnen slapen. Doorverwijzing naar een psycholoog kan een optie zijn. Ook een consult bij een fysiotherapeut voor het leren van ademhalingsoefeningen kan helpen om beter te slapen. Afhankelijk van de oorzaak van het moeilijk in slaap kunnen komen kan de huisarts in samenspraak met de patiënt tot een goede keuze komen.
6. De 4-7-8 ademhalingsoefening
Als je af en toe last hebt van moeite met in slaap komen kun je de zogenaamde 4-7-8 ademhalingsoefening proberen.
- Adem eerst 4 keer rustig in door je neus met je mond dicht.
- Vervolgens houd je je adem 7 seconden in.
- Om daarna gedurende 8 seconden uit te ademen.
Je kunt deze oefening een aantal keren herhalen. Mogelijk helpt het jou niet zo goed, maar je kan het zonder kwaad proberen.
Blijf niet te lang door tobben als je moe bent maar niet kunt slapen
Veel mensen gaan niet naar de huisarts als ze moe zijn maar niet kunnen slapen. Ze hopen dat het probleem zich vanzelf oplost. Soms is dat het geval. Maar als dit voor jou niet geldt dan zal je alleen maar meer vermoeid raken. Omdat je toch niet kunt slapen ga je uiteindelijk ook maar niet meer naar bed.
Hele nachten wakker blijven breekt je hoe dan ook een keer op. Dit kan leiden tot vervelende situaties zoals in slaap vallen achter het stuur van je auto of fouten maken op je werk. Daarom is het goed om op tijd aan de bel te trekken als je kampt met slaapproblemen. Probeer de oorzaak te achterhalen en op te lossen.
Als dat nodig is, zoek dan hulp. De huisarts is er om je te helpen je slaapproblemen te overwinnen.
