Slaap is essentieel voor een goede gezondheid. Maar heb je je ooit afgevraag hoe lang een mens eigenlijk zonder slaap kan overleven? In dit artikel gaan we dieper in op intrigerende vraagstuk. Waarbij ik ook wel even wil zeggen dat je absoluut niet moet proberen om dit na te doen, en gewoon een lekkere nachtrust moet pakken.
Het record van het langste zonder slaap kunnen staat op naam van Robert McDonald: 18 dagen 21 uur en 40 minuten (453.7 uur).
Lees in de rest van het artikel waarom we slaap nodig hebben, en wat zo lang wakker blijven met je doet.
Waarom hebben we slaap nodig?
Voordat we kijken naar hoe lang we als mens zonder slaap kunnen, is het belangrijk te begrijpen waarom we slaap überhaupt nodig hebben. Slaap speelt namelijk een cruciale rol in ons fysieke en mentale welzijn.
Tijdens de slaap herstellen onze lichamen zich en worden belangrijke processen in gang gezet. Zo wordt bijvoorbeeld groeihormoon vrijgegeven1, wat essentieel is voor celregeneratie en spierherstel. Daarnaast versterkt slaap ons geheugen en helpt het onze cognitieve functies op peil te houden2. Een gebrek aan slaap kan dan ook leiden tot verminderde concentratie, prikkelbaarheid en zelfs depressie3.
Wat gebeurt er als we niet slapen?
Nu we weten waarom slaap belangrijk is, kunnen we kijken naar de gevolgen van een gebrek aan slaap. Een kortdurend slaapgebrek kan leiden tot slaperigheid overdag, verminderde alertheid en concentratieproblemen. Dit kan op zijn beurt weer leiden tot ongelukken, zowel op de weg als op de werkvloer.
Bij een langdurig slaaptekort treden er echter veel ernstigere symptomen op. Men kan last krijgen van hallucinaties, omdat de grens tussen droom en realiteit begint te vervagen. Ook kunnen er problemen ontstaan in het immuunsysteem, met een verhoogde kans op infecties als gevolg. Daarnaast kunnen psychische problemen zoals angststoornissen en stemmingswisselingen optreden.
Hoe lang kan een mens zonder slaap?
De vraag blijft echter: hoe lang kan een mens eigenlijk zonder slaap? Het antwoord hierop is niet makkelijk, omdat het afhangt van verschillende factoren.
Ten eerste is de individuele variatie groot. Sommige mensen kunnen beter omgaan met slaapgebrek dan anderen. Dit heeft te maken met genetische aanleg en de algehele gezondheidstoestand van een persoon.
Daarnaast speelt de ernst van het slaaptekort een rol. Als iemand meerdere nachten nauwelijks slaapt, zal dit zwaarder wegen dan een paar uur korter slapen dan normaal.
Ook de activiteiten die je uitvoert, kunnen invloed hebben op hoelang je zonder slaap kunt functioneren. Als je lichamelijk of mentaal zware taken moet verrichten, zal het slaapgebrek sneller merkbaar zijn.
Maar om antwoord op de vraag te geven: 11 dagen is ooit eens gelukt in een ondertussen bekend experiment. Door Randy Gardner, in het ‘Randy Gardner sleep deprivation experiment’. Hij heeft dit record tussen December 1963 en Januari 1964 gezet, door 11 dagen en 24 minuten niet te slapen (264.4 uur). Hij werd hierin bijgestaan door een slaaponderzoeker van Stanford. Op deze Wikipedia pagina kan je er meer over lezen.
Slaapgebrek experiment
In het experiment wat we hierboven even noemde werden natuurlijk ook heel veel dingen bijgehouden, waardoor we meer weten over wat er gebeurt met iemand als je zo lang niet slaapt. Er werd in ieder geval aangetoond dat hij problemen had met zijn concentratie, korte termijn geheugen, paranoia, en hallucinaties.
Misschien wel de meest opvallende take-away van het bericht zoals hierboven getoond: tijdens zijn experiment kreeg Randy een opdracht om van 100 terug te tellen naar 0, in stappen van 7. Maar toen die bij 65 kwam stopte hij. Op de vraag waarom hij stopte, zei hij dat die niet wist wat die aan het doen was.
Tijdens zijn herstel na de recordpoging werd Randy ook veelvuldig in de gaten gehouden door wetenschappers. Zo sliep hij de eerste dag bijna 15 uur, en de tweede dag 10 uur. Hiermee leek hij al compleet hersteld, gezien de slaapmetingen van 1, 6, en 10 weken geen gekke dingen lieten zien. Jaren na zijn recordpoging had hij wel last van slapeloosheid (insomnia).
Maar de recordpoging van Randy staat niet meer. Robert McDonald heeft in 1986 453.7 uur zonder slaap gedaan (18 dagen 21 uur en 40 minuten).
Slaaptekort inhalen
Het is dus duidelijk dat sommige mensen heel erg lang zonder slaap kunnen, maar dit uiteraard niet aan te raden is om te doen. Waarschijnlijk blijf je zelf wat minder lang wakker, maar hopen we wel dat je voldoende slaap krijgt.
Slaaptekort inhalen is namelijk wel mogelijk, maar werkt misschien net wat anders dan je denkt. Onderzoek wijst namelijk uit dat het tot wel vier dagen kan duren voordat je een uur slaaptekort echt hebt ingehaald4. En tot zelfs 9 dagen voordat je volledig je slaapschuld hebt afgelost.
Het belang van goede slaap wordt daarmee hopelijk weer eens bevestigd.
Veelgestelde vragen
Veelvoorkomende symptomen van slaapgebrek zijn vermoeidheid, prikkelbaarheid, verminderd concentratievermogen, slaperigheid overdag, hoofdpijn en verminderde algemene prestaties.
Ja, het is mogelijk om je slaapschuld gedeeltelijk in te halen door in het weekend wat langer te slapen. Echter, het is belangrijk om een regelmatig slaappatroon te behouden, omdat inconsistente slaapgewoonten de negatieve effecten van een slaaptekort niet volledig kunnen compenseren.
Er zijn verschillende dingen die je kunt proberen om je slaapkwaliteit te verbeteren. Enkele tips zijn: zorg voor een comfortabele slaapomgeving, vermijd cafeïne en alcohol vlak voor het slapengaan, probeer stress te verminderen en creëer een vaste routine voor het naar bed gaan.
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4377487/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3768102/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3181883/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27775095/